niedziela, 7 marca 2021

Batman. Sekta

Batman złamany


Recenzja powstała przy współpracy z portalem Esensja i została tam pierwotnie zamieszczona.

„Batman. Sekta” – po trzydziestu dwóch latach od premiery za oceanem dociera do Polski. Rychło w czas – w końcu jest to jedna z najbardziej znanych opowieści o człowieku–nietoperzu, jakie napisano i w dodatku autorstwa nie byle jakich twórców. Za scenariusz odpowiada Jim Starlin (w Polsce kojarzony najbardziej z „trylogii nieskończoności” Marvela), a za ilustracje sam Bernie Wrightson, jeden z najlepszych rysowników jakich nosiła Ziemia. Za ich sprawą Batman trafia prosto do piekła.

Człowiek–nietoperz jest najsłynniejszym superbohaterem pozbawionym jakichkolwiek nadludzkich mocy. Wydawać by się mogło, że prędzej czy później ktoś go złamie – tak nieodwołalnie i na zawsze. Ale „show must go on” zatem nawet z najgorszych opałów nasz bohater powinien w końcu się wydostać. Fani Batmana pamiętają wydarzenia z lipca 1993 roku („Knightfall”), kiedy to niejaki Bane złamał kręgosłup mrocznego rycerza. Tak dosłownie, fizycznie. Pięć lat wcześniej Batmana złamano psychicznie, nafaszerowano prochami, uwięziono w podziemiach Gotham i przekonano, że brutalne, bezlitosne metody walki z przestępczością są tym, czego miastu naprawdę potrzeba.


A jak do tego doszło? W drugiej połowie lat osiemdziesiątych Jim Starlin, do spółki z Alanem Grantem, Johnem Wagnerem i samym Frankiem Millerem, zajmował się kształtowaniem „pokryzysowej” wersji obrońcy Gotham. Pisał scenariusze do serii „Batman” przez cały rok 1988 i zakończył w lutym 1989.  Końcówka 1988 roku obfitowała w wydarzenia niesłychane – Jim Starlin napisał czteroczęściową historię „The Cult” (czyli właśnie „Sektę”), pozostającą poza oficjalnym kontinuum Detective Comics i… zabił Robina – tym razem już oficjalnie, w prowadzonej przez siebie regularnej serii (do tych wydarzeń wrócimy za chwilę). Miniseria „The Cult”, wydana między sierpniem a listopadem 1988 roku, miała być opowieścią grozy, poruszającą jednocześnie tematy społeczno-polityczne. Czyli mniej więcej czymś w stylu wydawanego w tym czasie „Hellblazera” Jamiego Delano, jeszcze przed „epoką Gartha Ennisa”. Jako „elseworld” „Sekta” mogła zawierać wątki odważniejsze i bardziej kontrowersyjne niż zwykle – z tego też powodu Starlin uważał ją zawsze za swój ulubiony komiks z Batmanem własnego autorstwa.

Omawiana tetralogia zawiera historię diakona Blackfire’a, Indianina nazywanego „Czarnym Ogniem” – tajemniczego, długowiecznego, przerażającego przybysza znikąd. Werbuje on biednych i pokrzywdzonych ludzi Gotham (głównie bezdomnych) i tworzy coś w rodzaju podziemnej sekty. Blackfire ogłasza się wysłannikiem samego Boga, którego zadaniem jest ochrona najsłabszych i krwawa rozprawa z wszystkimi przestępcami w mieście. Działania sekty powodują spadek przestępczości i wzrost anarchii na skalę niesłychaną – gdy ofiarą diakona staje się sam Batman (odurzony, zmanipulowany i złamany) sytuacja wymyka się spod kontroli. Nasz bohater, w asyście niezastąpionego Robina, musi powstrzymać Blackfire’a – ale najpierw musi pokonać własne wewnętrzne demony.


Robinem, który występuje w „Sekcie” jest nikt inny jak Jason Todd, następca słynnego Dicka Graysona. Jason był od samego początku o wiele bardziej bezwzględny, twardy, szalony, krnąbrny i chadzający własnymi ścieżkami. Takim kreował go Starlin, który nigdy tej postaci nie lubił i uważał ją za nieco absurdalną w porównaniu do jej mrocznego mentora. Występ Todda w „Sekcie” jest jego łabędzim śpiewem – już w grudniu 1988 Starlin postanawia go uśmiercić. Jason Todd umiera z rąk Jokera w opowieści „A Death in the Family” – włodarze DC puścili to do druku a potem tak się wystraszyli, że zorganizowali nawet referendum wśród czytelników, mające rozstrzygnąć czy Robin nie powinien jednak powrócić. Nie powrócił. Ok, dokładnie to Jason Todd nie powrócił – ale to już zupełnie inna historia.

Postać Todda jest w „Sekcie” mimo wszystko kluczowa. To on stawia na nogi pobitego i złamanego (chyba po raz pierwszy) Batmana. Mroczny rycerz musi walczyć ze swoim strachem jak nigdy dotąd i nie radzi sobie z rzeczywistością – jest zmaltretowany i odczłowieczony. Chyba nawet w późniejszej o dwa i pół roku historii „Batman: Venom” (znamy ją w Polsce dzięki niezapomnianemu „TM-Semic”) radził sobie lepiej – tam również narkotyki sprowadziły go na dno.


Postać Batmana zepsutego i upadłego, przekonanego o słuszności postępowania sekty Blackfire’a, podkreśla tylko grozę wizji autora. Siła diakona pochodzi głównie ze słabości systemu prawnego Gotham, który nie radzi sobie z przestępczością. Niezaprzeczalne wyniki krucjaty sekty, okrągłe zdania wypowiadane przez jej przywódcę i desperacja mieszkańców, szukających pomocy w walce ze złem trafiają na podatny grunt. Jak podkreśla Starlin ustami Blackfire’a, to religia jest największą siłą kształtującą społeczeństwo w czasach upadku obyczajów. Ale ostateczne konkluzje są zatrważające – religia staje się narzędziem władzy i terroru, których celem jest po prostu władza i terror.

„Batman. Sekta” nawiązuje wyraźnie do starszego o dwa lata „Powrotu mrocznego rycerza” Franka Millera. Armia podziemi szturmująca Gotham, zamieszki w całym mieście, gigantyczny, uzbrojony po zęby, batmobil, czy słynne „kadry telewizyjne’ – gadające głowy, które po Millerze tak skwapliwie wykorzystywali inni twórcy. „Sekta” jest komiksem prostszym, mniej aluzyjnym, nie tak symbolicznym i zniuansowanym. Bernie Wrightson nie rysuje tak oszałamiająco jak we „Frankenstein żyje, żyje!” czy w „Potwornej kolekcji”. Trzyma się poziomu nieco powyżej średniej i również ciąży lekko ku Millerowi. W żadnym wypadku jednak nie można nazwać „Sekty” komiksem wtórnym – idę o zakład, że fani Batmana (i nie tylko) przeczytają go z wypiekami na twarzy.



Tytuł: Batman. Sekta
Scenariusz: Jim Starlin
Rysunki: Bernie Wrightson
Tłumaczenie: Tomasz Sidorkiewicz
Tytuł oryginału: Batman. The Cult
Wydawnictwo: Egmont
Wydawca oryginału: Detective Comics
Data wydania: styczeń 2021
Rok wydania oryginału: sierpień – listopad 21988
Liczba stron: 200
Oprawa: twarda
Papier: kredowy
Format: 216 x 285
Wydanie: I
ISBN: 9788328159358

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz