Ślepa cytadela. Przystanek na Faragonescji. The Long Tomorrow.

„Mackowanie aż do stadium pnuszu”

Recenzja powstała przy współpracy z portalem Esensja i została tam pierwotnie zamieszczona.

„Ślepa cytadela. Przystanek na Faragonescji. The Long Tomorrow” jest trzecim albumem kolekcji dzieł zebranych Moebiusa. Seria ta została przygotowana specjalnie na rynek amerykański, co pociągnęło za sobą pewien wymóg spełnienia oczekiwań rynku. Została pokolorowana, co wbrew opinii niektórych fanów, wcale nie wyegzorcyzmowało z niej „ducha Moebiusa”.

W pierwszych dwóch tomach mieliśmy do czynienia z historiami osnutymi wokół centralnej postaci, czyli Majora Gruberta. I nawet jeśli zdawało nam się, że Jean „Moebius” Giraud odpływa czasem narracyjnie i fabularnie na tylko sobie znane wody, to jednak krążył gdzieś w pobliżu głównego wątku. W „Ślepej Cytadeli…” natomiast znajdziemy szereg zupełnie niepowiązanych ze sobą, króciutkich opowieści, drukowanych pierwotnie w magazynach „Pilote” lub „Métal Hurlant”. I nie sposób nie zauważyć, jak bardzo krótka forma komiksowa pozwoliła Moebiusowi na swobodny dryf w zupełnie nieznanym i nie wymagającym ostatecznej definicji kierunku. Jest to dryf formy, stylu, narracji i tematyki oraz, co znamienne, niekontrolowana podróż w głąb jaźni samego autora.

Moebius w przedmowie mówi, że „historie zebrane w tym tomie odwołują się bardziej do fantastyki magicznej niż naukowej, dlatego rzeczywistość snu dominuje tu nad galaktyczną graciarnią”. Pierwsza część zbioru, „Ślepa Cytadela” wydaje się najbardziej poważną i ponurą częścią. Znajdziemy tu między innymi fantasmagoryczną opowieść o rycerzu, który dociera do cytadeli wykutej z jednego bloku kamienia; rozbuchaną scenograficznie historię inspirowaną wierszem Artura Rimbauda; dość kontrowersyjną ilustrację erotycznych marzeń nastolatki; czy słynny „Biały koszmar”, czyli wyraz oburzenia autora wobec kamuflowania przez władzę przypadków rasistowskich incydentów.

„Przystanek na Faragonescji” jest zdecydowanie lżejszy. Tytułowe opowiadanie, to absurdalna, zwariowana i zabawna historia o Ziemianinie, który przybył na planetę Faragonescję w czasie dziwacznego „Święta mutacji”. W tej części przeczytamy też żartobliwą historię małżeństwa przybywającego na planetę, gdzie żyje kochliwy, lovecraftowski potwór zwany pieszczotliwie „Balutkiem”; krótkie, całkowicie surrealistyczne miniatury z majorem Grubertem i wreszcie kolejny głośny short Moebiusa – „Czy człowiek jest dobry?” z przewrotną i zaskakującą odpowiedzią na tytułowe pytanie. Jest to rzecz, którą sam Moebius definiuje jako bardzo ważną – to jego pierwszy komiks science fiction.

„The Long Tomorrow” to przede wszystkim tytułowy komiks, do którego scenariusz napisał znany filmowy scenarzysta Dan O’Bannon, poznany przez Moebiusa podczas pracy nad nigdy nie ukończoną ekranizacją „Diuny” w reżyserii Alejandro Jodorowskiego. To najbardziej standardowa i stonowana opowieść w całym tomie – o ile można tak określić rzecz o noirowym detektywie, żyjącym w świecie przyszłości i poszukującym mózgu Majora Gruberta. Tak, mózgu właśnie. Reszta trzeciej części tomu zbudowana jest z groteskowych, lekko szalonych i nie zawsze spójnych historyjek science fiction, rozpoczynających się zazwyczaj na pokładzie statku kosmicznego a kończących się, cóż… to trzeba zobaczyć samemu.

Część opowiadań zamieszczonych w tomie jest pozbawiona dymków, a co za tym idzie stawiają czytelnika w położeniu „obserwatora z potężnym teleskopem, który widzi, ale nie słyszy” jak to określił sam Moebius. Mamy tu dwie bardzo podobne do siebie miniatury – „Absoluten szczelny” i „Podwójna ucieczka” (w przypadku pierwszej skojarzenia z „Garażem hermetycznym” jak najbardziej uzasadnione, nie tylko ze względu na tytuł), „Rock City”, czy wspomnianą już „Czy człowiek jest dobry?”, czyli swego rodzaju przygrywkę do późniejszego, niesamowitego „Arzacha”. To prawdziwe moebiusowskie strumienie świadomości, nacechowane zarówno specyficznym mistycyzmem, ale i wymagającą czytelniczego dystansu formą. Choć dla niektórych odbiorców to właśnie brak dystansu może być sposobem na odnalezienie się w pokręconych impresjach Jeana Girauda.

Moebius uwielbia bohaterów-podróżników. Wysyła ich oczywiście na ekspedycje do nieznanych światów i wymiarów, choć częściej eksplorują oni (a czytelnik wraz z nimi) duszę autora. Odsłania on nie tylko te jej prywatne, niezrozumiałe dla innych obszary, lecz mówi również sporo o własnych poglądach na świat. Są to przykłady „Moebiusa zaangażowanego”. Artysta krytykuje militaryzm, zbrojenia atomowe, pychę władzy, rasizm, nietolerancję i uprzedzenia. Czytelnikom pozostawiamy samodzielne dopasowanie poszczególnych opowiadań do wspomnianych zagadnień.

Wolność twórcza Moebiusa nie zawsze jest kompatybilna z czytelniczymi oczekiwaniami. Komiksy zawarte w tym tomie nie będą zawsze zrozumiałe, nie będą zawsze mądre ani logiczne. Wchodzicie do głowy Jeana Girauda na własną odpowiedzialność.

Tytuł: Ślepa cytadela. Przystanek na Faragonescji. The Long Tomorrow

Scenariusz: Moebius

Rysunki: Moebius

Tłumaczenie: Maria Mosiewicz

Tytuł oryginału: La Citadelle aveugle, Escale sur Pharagonescia, The Long Tomorrow

Wydawnictwo: Egmont

Wydawca oryginału: Les Humanoïdes Associés

Data wydania: sierpień 2018

Liczba stron: 168

Oprawa: twarda

Papier: kredowy

Format: 240 x 320

Wydanie: I

ISBN: 9788328135055