H.P. Lovecraft. Przeciw światu, przeciw życiu

„Kto kocha życie, nie czyta” 
czyli literatura ucieczką cierpiętnika

Bardzo osobisty, trochę emocjonalny, całkowicie nienaukowy wywód jednego z moich ulubionych pisarzy na temat twórczości człowieka, który trochę mną zawładnął w listopadzie. Houellebecq wyraźnie zaznacza, że jest zafascynowany Lovecraftem, jego filozofią i twórczością. W twórcy „Zewu Cthulhu” widzi obsesyjnego rasistę, człowieka mocno aspołecznego, nienawidzącego świata i życia we wszystkich jego przejawach, trochę odciętego od rzeczywistości i mającego we wzgardzie „realizm” – czyli przyziemne sprawy, przyziemne problemy, przyziemną literaturę. Samotnik z Providence jest w pewnym momencie porównany do samotnika z Królewca – zarówno Lovecraft i Kant mieli, według Houellebecqa, poważne aspiracje, aby wznieść się ponad ludzkość. Kosztem własnego, spędzonego na walce z prozą „realizmu”, życia.

Nie twierdzę, że Houellebecq się myli (mam zamiar szczegółowo zapoznać się z cegłą Joshiego i zweryfikować jego tezy – zwłaszcza na temat rasizmu, który według Houellebecqa był i jest mocno niedoceniany, jeśli chodzi o wpływ na twórczość Lovecrafta), jednak według mnie kładzie zbyt duży nacisk na te właśnie aspekty, zbyt mocno próbuje interpretować twórczość Lovecrafta przez pryzmat wydarzeń z życia autora. I chyba za bardzo chce widzieć w Lovecrafcie mizantropa, nihilistę i pesymistę, uciekającego od życia niczym Diuk des Esseintes z Na wspak Huysmansa.

Przeczytałem / powtórzyłem vesperowe zbiory i tylko na ich podstawie, tylko z pobieżną, wikipediową znajomością biografii Lovecrafta, mogę stwierdzić, że nie widzę tego w aż tak jaskrawych barwach. Na inne rzeczy zwracam uwagę. Tym bardziej esej Houellebecqa znajduję ciekawym i godnym uwagi. Na zasadzie może nie tyle przeciwieństwa, co innego spojrzenia, pozwolił mi usystematyzować własne wnioski i przemyślenia. Czy słuszne – jeszcze do końca nie wiem. 

Wiem natomiast na pewno, że drugie czytanie Houellebecqa (a będzie takowe, bo jednorazowe przejście przez jego twórczość to zdecydowanie za mało) odbędzie się trochę z Lovecraftem i jego filozofią w tle. Filozofią nie mizantropa, nihilisty czy pesymisty, ale w jego własnym odczuciu – realisty.

Stephen King napisał wstęp do eseju. Nie wiem w sumie po co, nie napisał tam o niczym istotnym – ale może jego wstępy głównie na tym polegają. Zauważyłem też, że do pisarzy, "którzy ulegali wpływom Lovecrafta i jego snom", zalicza (obok Blocha, Derletha, Ellisona czy Campbella) również Williama H. Hodgsona. No, chyba tu się trochę pomylił.

Tytuł: H.P. Lovecraft. Przeciw światu, przeciw życiu.
Tytuł oryginalny: H.P. Lovecraft. Contre le monde, contre la vie
Autor: George Michel Houellebecq
Tłumaczenie: Jacek Giszczak
Wydawca: Grupa Foksal
Data wydania: 2007
Rok wydania oryginału: 1991
Liczba stron: 132
ISBN: 9788374142854