czwartek, 10 kwietnia 2025

Cywilizacje. Kreta

Starcie cywilizacji


Recenzja powstała przy współpracy z portalem Esensja i została tam pierwotnie zamieszczona.

Wydawnictwo Lost in Time nadal odważnie i zdecydowanie inwestuje w komiks europejski i wydaje go nie byle jak – w wielkim formacie i świetnej jakości. Teraz przyszła pora na greckie mity – te prosto z czasów kultury minojskiej, ze starożytnej Krety i okolic.

Włoska scenarzystka komiksowa, Simona Mogavino, zaprasza swoich czytelników na wyspę Santoryn siedemnastego wieku przed naszą erą. Wtedy, w apogeum epoki brązu, ta leżąca na północ od Krety wyspa nosiła nazwę Thira i była prężnie rozwijającym się ośrodkiem wspomnianej już bardzo tajemniczej kultury minojskiej. Wchodziła ona już wówczas w relacje z nieco młodszą, ale potężniejszą kulturą mykeńską, czyli cywilizacją rozwiniętą w basenie Morza Egejskiego i bezpośrednio poprzedzającą archaiczny okres Starożytnej Grecji. Mykeńczycy, Achajowie, Hellenowie – czyli po prostu Grecy. Ich patriarchalny świat coraz śmielej najeżdżający minojską, matriarchalną Kretę niesie niechciane, ale niestety nieuniknione zmiany. Mogavino pisze nie tylko o starciu dwóch ideologicznie konkurencyjnych względem siebie kultur, ale i o konfrontacji człowieka z nieposkromioną naturą. Matką Naturą – surową rodzicielką, która nie kieruje się żadnymi sentymentami.


Po piętnastu latach wraca na Thirę dzielny Barsabas i jego młody uczeń. Wyspa znajduje się pod wielkim wpływem Knossos i rządzącej tam królewskiej pary – Minosa i Pazyfae. Kreta, zgodnie z legendą, wymusza na Thirze (choć nie tylko) straszliwy trybut w postaci młodych dziewcząt i chłopców, których los po wywiezieniu do Knossos pozostaje nieznany. Barsabas próbuje unikać kłopotów, nie mieszać się w różnego rodzaju awantury – nie próbuje nawet odzyskać swej dawnej miłości, Idy stojącej na czele cechu garncarskiego. Ale nie da się uciec od przeszłości, rodzinnych więzów, przeznaczenia i własnej natury. A przede wszystkim nie można wymknąć się zmianom cywilizacyjnym, społecznym i nieuniknionym zmianom środowiska naturalnego. Mieszkańcy Thiry przygotowują się do exodusu, wielki wulkan Santorini wybuchnie przecież lada chwila.

Autorka komiksu bardzo dużo czasu poświęca analizie różnic pomiędzy cywilizacjami. Mykeńczycy nie rozumieją Minojczyków, ich zawierzenia matriarchatowi, życia w wielkich komunach i traktowania mężczyzn tylko jako dawców nasienia. Minojczycy z kolei widzą w gościach zza morza zagrożenie – kult męskości nie przystaje do wielowiekowej tradycji zarówno Thiry, jak i samej Krety. Wszystkie te dywagacje świetnie wplecione są w fabułę komiksu, choć i tak nie mają większego znaczenia w obliczu potęgi Matki Natury – jednakowo bezlitosnej dla Hellenów i Kreteńczyków. W omawianym dziś komiksie mamy również rewelacyjne nawiązania do greckich mitów – choć niektóre elementy są nieco zmienione. Władczynią Krety jest oczywiście kobieta, Pazyfae – jej mąż, fenicki kupiec Minos przypominający trochę millerowskiego Kserksesa, to tylko figurant. Ale taki rosnący niebezpiecznie w siłę, zapatrzony w męskość i fizyczną siłę Hellenów. Znajdziemy też mity o porwaniu Europy, o Dedalu i Ikarze, a także o wspaniałym Labiryncie, Tezeuszu i Ariadnie.


Świetnie się to czyta. Pamiętać też należy o warstwie graficznej, znakomitej i niezwykle dopracowanej. Argentyńczyk Carlos Gómez odtwarza miasta, stroje, architekturę i scenografie bardzo realistycznie, pieczołowicie i z rozmachem. Ufam, że studiował zdobycze archeologii z epoki kultury minojskiej – nie znam się na tym aż tak dobrze, żeby go zweryfikować. Wygląda to po prostu znakomicie i wiarygodnie. Przyczepić się można tylko do bardzo tendencyjnego przedstawiania ludzi. U Gómeza wszyscy są posągowi, niezwykle proporcjonalni i mocno umięśnieni – jak Brad Pitt w filmowej „Troi”, jakby nie patrzeć Mykeńczyk.

„Cywilizacje. Kreta” jest pierwszym tomem cyklu – ukazał się nakładem wydawnictwa Delcourt we wrześniu zeszłego roku. W styczniu 2025 wyszedł tom drugi – „Egipt”. W zapowiedziach Lost in Time jeszcze go nie ma, ale myślę, że prędzej czy później się pojawi. A podobno w trzecim tomie udamy się do Rzymu…


Tytuł: Cywilizacje. Kreta
Scenariusz: Simona Mogavino
Rysunki: Carlos Gómez
Tłumaczenie: Marta Duda-Gryc
Tytuł oryginału: Civilisations - Crète
Wydawnictwo: Lost in Time
Wydawca oryginału: Delcourt
Data wydania: luty 2025
Liczba stron: 128
Oprawa: twarda
Papier: kredowy
Format: 240 x 320
Wydanie: I
ISBN: 9788368346084

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz